Emeklilik her çalışanın hayalidir. Bütün çalışanlar bir gün emekli olup torunlarına, çocuklarına daha çok zaman ayırmanın planlarını yapar. Emeklilik için kurulan hayalleri öne çekmek isteyen kişiler daha erken emekli olabilmenin yollarını ararlar. Askerlik borçlanması erkek sigortalılar için emekliliği öne çekmenin yöntemi olabilir.

Emeklilik nasıl hesaplanır?

Bir kişinin emekli olabilmesi için üç şartı bir arada yerine getirmesi gerekir. Bu şartlardan ilki sigortalılık süresidir. Sigortalılık süresi ilk kez çalışılmaya başlanan tarihte işlemeye başlar ve kişi çalışmaya devam etse de, etmese de devam eder. Dolayısıyla, ilk kez 1 Ocak 1990’da sigortalı çalışmaya başlayan bir kişi, 1 Ocak 2000 tarihinde 10 yıl sigortalılık süresini tamamlamış olur. Emeklilik için gerekli ikinci şart ise prim ödeme gün sayısıdır. Prim ödeme gün sayısı ise kişinin çalıştığı, adına prim ödenen günleri ifade eder. Kişi çalışmaz veya borçlanma yapmaz ise prim ödeme gün sayısı artmaz. Emeklilikte üçüncü şart ise yaş şartıdır. Kişinin ilk kez sigortalı olduğu tarihe göre belirlenen bu üç koşulu birlikte sağladığı gün, emeklilik hakkı kazanması söz konusu olur.

Bir günün bile önemi var

Bir kişinin hangi koşullarda emekli olacağı, ilk kez sigortalı olarak çalışmaya başlanılan güne göre belirlenir. Bu nedenle de bir günün bile önemi vardır. Örneğin, 8 Eylül 1999 tarihinde ilk kez sigortalı olarak çalışmaya başlayan bir erkek sigortalı 58 yaşında emekli olabilirken, 9 Eylül 1999’da ilk kez sigortalı olan bir erkek sigortalı 60 yaşında emekli olabilir. Bu nedenle, sigorta girişi emeklilik için hayati önemdedir.

Askerlik nasıl borçlanılır?

Erkek sigortalılar, er veya erbaş olarak silah altında geçirdikleri süreleri ve yedek subay okulundaki süreleri borçlanabilirler. Askerlik borçlanması, borçlanılabilecek sürelere ilişkin primlerin SGK’ya ödenmesiyle yapılır. Askerlik borçlanması yapmak isteyen sigortalı, SGK’ya askerliğini yaptığını gösterir belgelerle birlikte başvurur ve yalnızca bu sürelerin primlerini ödeyerek borçlanma yapar. Askerlik borçlanması yapacak kişi borçlanacağı sürelere ilişkin prim tutarlarını kendisi belirler ve kendi cebinden öder. 2017 yılı için askerlik borçlanması yapacak bir kişinin borçlanacağı her bir gün için ödemesi gereken en düşük tutar 18.96 TL’dir Dolayısıyla, 400 gün askerlik borçlanması yapacak bir kişinin 7 bin 584 TL, 540 gün askerlik borçlanması yapacak bir kişinin ise 10 bin 238 TL ödeme yapması gerekir. Bu rakamlar askerlik borçlanmasının minimum düzeyden yapılması halinde geçerlidir. Borçlanma yapmak isteyen sigortalı isterse daha yüksek tutardan borçlanma yapabilir.

Askerlik borçlanması ne fayda sağlar?

Askerlik borçlanması, borçlanan kişinin prim ödeme gün sayısının artmasını sağlar. Dolayısıyla, emekli olmak için gerekli sigortalılık süresi ve yaş şartını sağlayan, ancak çalıştığı günler emekli olmasına yetmeyen bir sigortalı askerlik borçlanmasıyla emekli olmaya hak kazanabilir. Örneğin, emekli olmasına altı ay kalan bir erkek sigortalı, altı ay daha çalışmak yerine altı aylık askerlik süresini borçlanarak hemen emekli olabilir.

Borçlanma her durumda erken emekli etmez

Diğer yandan, ilk kez sigortalı olduğu tarihten sonra askerlik borçlanması olan kişilerde bu borçlanması yalnızca prim ödeme gün sayısını artırır, ancak emeklilik tarihini öne çekmez. Fakat çalışmaya başlamadan önce askere giden bir sigortalı askerlik borçlanması yaparsa, ilk kez sigortalı olduğu tarih borçlanma süresi kadar geriye gider. Örneğin, ilk kez 1 Ocak 2000 tarihinde sigortalı olan ve askerliğini 1999 yılında, yani sigortalı olarak çalışmaya başlamadan önce yapan bir sigortalı, altı aylık askerlik borçlanması yaparak iki yıl daha erken emekli olabilir. Normalde 1 Ocak 2000’deki sigorta girişi nedeniyle 60 yaşında emekli olabilecek olan bu kişi, altı aylık borçlanmayla sigorta girişini altı ay öne çekecek ve 1 Temmuz 1999 sigorta girişi üzerinden 58 yaşında emekli olma hakkına kavuşacaktır. Ancak önce sigortalı olarak çalışan daha sonra askere giden bir kişinin yapacağı askerlik borçlanması sigortalılık girişini geriye çekmeyecek, yalnızca prim ödeme gün sayısını artıracaktır.

Borçlanma için prim yatmamış olması gerekir

Askerlik borçlanması yapılabilmesi için askerlik süresince kişi adına sigorta primi yatırılmamış olması gerekir. SSK’lı çalışanlar için işverenlerce askerlik süresince sigorta primi yatırılmaz. Yani, askere giden işçi adına işveren prim ödemesi yapmaz. Bu dönemde prim yatırıldığı tespit edilirse fiili çalışma söz konusu olamayacağı için SGK tarafından askerlik süresince ödenen primler iptal edilir. Dolayısıyla, askere giden çalışanların kendilerini bir işyerinden sigortalı göstermeleri doğru olmayacaktır. Diğer yandan, Bağ-Kurlular için askerlik süresince prim yatırılması mümkündür. Bağ-Kurlu kişilerden işlerinin başında fiilen bulunması gerekmeyenler, askerlik döneminde primlerini ödemeye devam edebilirler. Ancak SSK’lılar için askerlik döneminde prim ödenmesi mümkün değildir, borçlanma yapılması gerekir.

Kaynak: Milliyet

İşçi işe giriyor, işe giriş tarihi tartışmalı. 

İşe aldığı işçiyi işveren Sosyal Güvenlik Kurumuna (SGK) geç bildirmiş. İşten çıktıktan sonra işçinin kıdeme bağlı haklarını hesaplamak için kıdem süresini belirlemek zorunlu. İşçinin işe giriş tarihi olarak aksini çok sağlam kanıtlarla kanıtlayamazsanız işverenin SGK’ye bildirdiği tarih esas alınıyor.

İşçi işe giriyor, işvereninin kim olduğu tartışmalı.

İşveren benim işçim değil, taşeron işçisi diyor. İşçi “Hayır ben asıl işte, asıl işverenin işçilerinin yaptığı işleri yaparak çalıştım, tüm emir ve talimatları asıl işverenin ustabaşından aldım, hayatımda taşeronu bir kez dahi görmedim” diyor.

İşçi işe giriyor, ücreti tartışmalı. 

İşveren 4857 sayılı İş Yasası’nın 37. maddesi uyarınca işçinin ücretini, fazla çalışmasını, ücretten yapılan yasal kesintileri gösteren ücret hesap pusulası vermek zorunda. Ücret hesap pusulası yerine Vergi Usul Yasası’na göre düzenlenecek bordro da verebilir.

İşveren ücret hesap pusulasında işçinin gerçek ücretini göstermiyor. Ücretin bir kısmını işçinin banka ücret hesabına yatırıp, diğerini elden veriyor. Adına çift bordro uygulaması deniliyor. İşçinin SGK primleri gerçek ücret üzerinden değil, bildirilen ücretten yatırıldığı için, işçinin hastalandığında aldığı geçici iş göremezlik ödeneği, iş kazası meslek hastalıklarında aldığı sürekli iş göremezlik geliri, fesihte kıdem tazminatı, iş kazasında maddi manevi tazminatı eksik yatırılıyor. İşçi gerçek ücreti kanıtlayabilmek için bin dereden su getirmek zorunda kalıyor.

İşçi işe girmiş çalışıyor, çalışma süreleri tartışmalı. 

İşveren işin başlangıç ve bitiş saatlerini gösteren, işçinin imzasının bulunduğu puantaj kayıtları tutmak zorunda. Bu kayıtlara göre işçinin yaptığı fazla çalışmaları hesaplayıp, işçi özlük dosyası içerisinde saklaması bir diğer yasal zorunluluk.

İşveren puantajları eksik tutuyor, işten atılma korkusuyla ses çıkartamayan işçiye imzalattırıyor, işçinin yaptığı fazla çalışmaların bir kısmını bordroda gösterip bordroyu da işçiye imzalattırıyor. İşçi yine işten atılma korkusuyla bu duruma ses çıkartamıyor.

İşçi işe girmiş çalışıyor, işi ve çalışma koşulları tartışmalı.

İşçi işe girdikten bir süre sonra işi değiştiriliyor, işyeri ve iş koşulları ağırlaştırılıyor. İşveren iş koşullarında esaslı değişiklik yapabilmesi için işçinin olurunu almak zorunda. İşçiden yazılı olurunu alıyor. İşçi vermesem işimden olacaktım gerçekte rızam yoktu diyor. Rızasının olup olmadığı tartışmalı. Bir kez imza atmış aksini işçi kanıtlamak zorunda.

İşçi İşe girmiş çalışıyor, işçi sağlığı iş güvenliği eğitimi alıp almadığı tartışmalı.

İşveren işe giren her işçiye işçi sağlığı iş güvenliği eğitimlerini vermek, gerekli koruyucu malzemeyi sağlamak zorunda. İşçilere, almadıkları eğitimleri almış gibi, verilmeyen koruyucu malzeme verilmiş gibi tutanaklar imzalattırılıyor.

İşçi işe girmiş çalışıyor, sendika hakkının olup olmadığı tartışmalı.

Sendika hakkı, Anayasa ve Türkiye’nin taraf olduğu uluslararası sözleşmelerle güvence altına alınmış temel bir sosyal hak. Üstelik Türk Ceza Kanunu 118. maddesinde sendikal özgürlüğü engelleme diye bir suç tanımlamış. Yani işçiyi sendikal faaliyetleri veya sendika üyeliği nedeniyle işten atmak suç.

İşveren, konu sendika olunca anayasal hakmış, yaptığı suçmuş, hiç aldırmıyor. Verimsizdi, geçimsizdi, işletmem dara girdi vb. işçiden veya işletmeden kaynaklanan nedenler üreterek işçiyi işten atıyor. İşçi gerçek işten atılma nedeninin sendika üyeliği olduğunu kanıtlamak için kıvrım kıvrım kıvranmak zorunda kalıyor.

İşçi işten atılmış, işten atılış nedeni tartışmalı.

İş Yasası’na göre işveren eğer otuzdan fazla işçi çalıştırıyorsa, işçinin işyerindeki kıdemi de altı aydan fazla ise, işçi belirsiz süreli iş sözleşmesiyle çalışıyorsa, işveren işçiyi işten çıkartmak için geçerli bir nedene dayanmak, bu geçerli nedeni açık ve kesin bir şekilde yazılı olarak işçiye bildirmek zorunda.

İşveren fesih bildirimi veriyor ama fesih bildirimine yazdıklarının bir çoğu doğru değil. Fesih sebebi üretilmiş. İşçi, bir başka sebeple işverenin işten çıkarttığını kanıtlamak zorunda.

Kısaca işverenlerin ezici çoğunluğu eski deyimle kahir ekseriyeti İş Yasası’na uymuyor. İş Yasası’na uymayan hiç bir işveren ben İş Yasası’na uymadım demiyor. Aksine İş Yasası’na uygun çalıştığını gösteren onlarca belge sunuyor. Böylece çalışma yaşamının  iki yüzü şekillenmiş oluyor. Çalışma yaşamının birinci yüzünde işçinin kanıtlayamadığı gerçek durum yer alıyor. Yani maddi gerçeklik. Çalışma yaşamının ikinci yüzünde ise işverenin belgelerle gösterdiği, gerçek ilişkilerle ilgisi olmayan görünen gerçeklik.

İşçi maddi gerçekliği yaşıyor, işverenin hazırladığı görünen gerçekliğe göre alması gereken haklarının ya çok azını alıyor veya hiç alamıyor.

Peki işyerinde işverenin maddi gerçekliği ters yüz etmesini engelleyecek, bir kurum olsa, örneğin 50 işçi çalıştıran her işyerinde bir işçi temsilciliği bulunsa. İşyerinde işçi sayısı 50 işçi sayısını ve 50’nin katlarını her aştığında bir işçi temsilcisi daha göreve başlasa. (50 işçi için 1, 50-100 işçi için iki 100-150 arasında 3 …vb.) Birden fazla işçi temsilcisi olan yerlerde bu temsilciler kendi aralarında işyeri konseylerini oluştursalar ne olur?

Gelecek haftaya devam edeceğiz. Bir hafta süresince görüş ve önerilere açığız.

Kaynak: Evrensel

Ekonomi politikalarının hedefi insandır. İnsanın kısa yaşam süresi içinde yaşam koşullarını iyileştirmektir.

Bunun için ekonominin büyümesi, büyüyen ekonomide herkese iş ve aş imkanının sağlanması, büyümenin nimetlerinin insanlar arasında dengeli olarak dağılımı beklenir.

Türkiye İstatistik Kurumu her yıl “Gelir ve Yaşam Koşulları” araştırmasıyla ülkemizdeki değişimi belirliyor.

Dün yayımlanan 2016 yılı araştırmasının en çarpıcı bulguları, “gelir eşitsizliğinin az da olsa arttığını” ve de “halkımızın % 68’inin borç yükü altında olduğunu” gösteriyor.

Hane halkı kullanılabilir gelirinin, hane halkı büyüklüğü ve kompozisyonu dikkate alınarak hesaplanan eşdeğer hane halkı büyüklüğüne bölünmesi ile elde edilen eşdeğer hane halkı kullanılabilir fert gelirine göre; en yüksek gelire sahip yüzde 20’lik grubun toplam gelirden aldığı pay bir önceki yıla göre 0.7 puan artarak %47.2, en düşük gelire sahip yüzde 20’lik grubun aldığı pay 0.1 puan artarak %6,2 oldu.

Buna göre, toplumun en zengin %20’sinin gelirinin en yoksul %20’sinin gelirine oranı şeklinde hesaplanan P80/P20 oranı 7.6’dan 7.7’ye yükseldi.

Gelir eşitsizliği artıyor

Bir toplumda gelir adaletli olarak paylaşılmışsa (herkes eşit gelir elde ediyorsa) Gini katsayısı “0” değerini alır. Gelirler yalnız bir kişi tarafından alınmışsa Gini katsayısı “1” olur. Özetle, Gini oranının artması eşitsizliğin arttığını, azalması ise eşitsizliğin azaldığını gösterir. Gini katsayısı 2015 yılında 0.397 iken, 2016 yılında 0.007 puan arttı, 0.404 oldu. Eşitsizlik arttı.

Ortalama gelir 19.139 TL 

Türkiye’de ortalama yıllık eşdeğer hane halkı kullanılabilir fert geliri bir önceki yıla göre %15.9 arttı. 16 bin 515 TL’den 19 bin 139 TL’ye yükseldi.

Maaş ve ücret gelirleri %49.7, emekli-dul aylıkları % 18.0 ile toplam gelirde en yüksek paya sahip.

Toplam hane halkı kullanılabilir fert gelirleri içerisinde en yüksek pay, % 49.7 ile maaş ve ücret gelirlerine ait. Emekli ve dul aylıklarının payı %18.0, yevmiyelerin payı % 2.5. (İşte bu nedenle, halkımızın genel ve devamlı beklentisi maaş ve ücret zammı.)

Müteşebbis gelirlerinin ağırlığı % 19.8.

Gayrimenkul ve menkul kıymet gelirlerinin toplam gelirlerdeki payları küçük. Gayrimenkul gelirinin payı % 3.1. Menkul kıymet gelirlerinin payı % 2.5.

Nüfusun %14.3’ü yoksul

Hane halkı kullanılabilir fert medyan gelirinin (gelir sıralamasında en ortadaki gelir rakamının) %50’si dikkate alınarak belirlenen yoksulluk sınırına göre, yoksulluk oranı bir önceki yıla göre 0.4 puanlık düşüşle %14.3 olarak gerçekleşti.
Bu ölçüye göre yoksul sayısı 11.0 milyon. Medyan gelirin %60’ı dikkate alınarak belirlenen yoksulluk sınırına göre ise yoksulluk oranı bir önceki yıla göre 0.7 puan azalarak %21.2 oldu. Bu ölçüye göre ise yoksul sayısı 13 milyon 328 bin.

Okur-yazar olmayanlar…

TÜİK araştırması önemli verileri ortaya koydu. Hane halkı kullanılabilir fert medyan gelirinin %50’si dikkate alınarak hesaplanan yoksulluk oranına göre; okuryazar olmayanların %26.2’si, bir okul bitirmeyenlerin %24.1’i yoksul iken, bu oran lise altı eğitimlilerde %12.5, lise ve dengi okul mezunlarında i %6.2, yükseköğretim mezunları ise %1.7 oldu.

Yaşam koşulları dalgalandı

Halkımızın % 59.7’si ev sahibi % 24.4+ü kiracı.

Halkımızın % 17.4’ü konut masraflarının çok yük getirdiğinden, % 59.2’si biraz yük getirdiğinden yakınıyor. % 23.4’ü yük getirmediğini söylüyor.

Halkımızın % 21.6’sı borç ödemede zorlandığını, %39.9’u borç ödemeleri yük getirse de ödemeyi sürdürdüğünü anlatıyor.

Halkımızın % 34.0’ü evden uzak bir haftalık tatil masrafını karşılayabildiğini, %66.0’sı ise karşılayamadığını belirtiyor.

İki günde bir et, tavuk ya da balık içerek yemek masrafını karşılayabilenlerin oranı 2015 yılında % 64.2 iken, 2016 yılında %62.3 oldu.

Gelir ve yaşam koşulları araştırmasının bulguları, büyümenin önemini tekrar öne çıkarıyor.

Ekonomi üretime dayalı olarak büyüyecek ki, daha çok insana iş, daha çok aş imkânı yaratılabilsin.

Gelir dağılımında iyileştirme fakirliğin paylaşılmasıyla değil, büyüyen gelirin daha adil paylaşılmasıyla gerçekleşebilir.

Gelir ve yaşam konularındaki sorunların büyüklüğü, hükümetin sosyal politikalarının önemini ortaya çıkarıyor.

Ne var ki bütün bunların arkasında üretim var. Üretime dayalı büyüme olmadan, gelir ve yaşam koşullarında iyileşme istenen ölçüde gerçekleştirilemez.

Kaynak: Milliyet

Bizim kuşak açısından bayramlar yaşlandığımızı anımsadığımız günlere dönüştü.

Bana “abi” dediklerinde gururlandığım yaşlardan, “amca” deyince şaşırdığım yaşlara hızla geldim.

Komşumuzun kızı var İdil. İdil dört yaşında ve ben onu kızdırmaktan inanılmaz zevk alıyorum. Geçen gün ellerini beline koyup bana bağırarak “Bundan sonra ben de sana dede” diyeceğim diye tehdit etti.

Amca denmesi şaşırtmış ne yalan söyleyeyim biraz da burkmuştu. Amca denildikten sonra sağa sola telefon açıp Karacaoğlan’a sığınmıştım. “Sakal seni cımbız ile yolayım/ Bir kız bana emmi dedi neyleyim”.

İdil’in gözlerinden alev çıkartarak bundan sonra sana dede diyeceğim demesi ise çok hoşuma gitti. “De kız yakışır, de” dedim. Ben sevinince bu kez İdil inat etti. Annesi babası duymasın dede desin diye çikolata da verdim, inatlaştı dede demedi.

Elli yaş ve üstü bir zamanlar bize çok yaşlı gözükürdü. Şimdi yetmiş yaşında ölenler için gençmiş diyoruz.

Demem odur ki, bayramlarda neşelendirmek için hediye verilen, “aferinlerle” başı okşanan yaşları çok gerilerde bıraktık. Artık ziyaret ediliyor, ellerimizden öpülüyor.

Bu bayram ben de ziyarete gelen gençlere odaklandım.

Bu gençler ne konuşuyorlar, dünyayı nasıl okuyorlar, nelerden besleniyorlar, nelere nasıl gülüyor, hangi dili kullanıyorlar?

Bir oyun gibiydi. Çok da hoşuma gitti.

Dört günde gençlik uzmanı olmadım. Gençleri tanıdığımı da söyleyecek değilim.

Dört günde gençleri tanımadım ama gençlere ne çok ön yargı ile baktığımı, ne denli haksız genellemelerle onları tanımladığımızı fark ettim. Üzüldüm.

Kıraç “Dadaloğlu” bozlağını okurken diyor ki; Muharrem Ertaş’a sormuşlar, bozlak nedir diye. Muharrem Usta demiş ki, “Bozlak gök kubbeye atılmış bir çığlıktır”. Bu çığlığı Muharrem Ertaş kendi üslubu ile, Cem Karaca kendi üslubu ile, Kıraç da kendi üslubu ile atmışlar. Aynı şeyi üç kuşak birbirinden farklı söylemiş.

Gençleri dinlediğimde gördüm ki onlar da kendi çığlıklarını kendi bildikleri gibi atmaya devam ediyorlar.

Bizim kuşağımızın beslendiği yerlerden beslenmiyor olabilirler, bizim bilgilendiğimiz gibi bilgilenmiyor da olabilirler. Bizim kullandığımız ritüelleri de kullanmıyorlar.

Örneğin babalarının yanında ayaklarını uzatıp, yatar gibi oturmak hiç de babalarına saygı duymadıkları anlamına gelmiyor. Onlar saygılarını sevgilerini babalarına “babiş” diyerek de gösterebiliyorlar.

Gençleri dinlediğimde umutlandım. Biz onların yeteneklerini görmesek de, biz kendi egomuza hapsolmuş, her iş bizle başlamış bizle bitecekmiş gibi düşünsek de, biz her şeyin en iyisini biz biliriz desek de, gençler bizden farklı, kendi çağlarına uygun bir dil inşa ederek gürül gürül var olma mücadelesi veriyorlar.

Aşık oluyorlar, bizim gibi değil, sevdiklerini söylüyorlar, bizim gibi değil, saygı gösteriyorlar bizim gibi değil.

Farkında değiliz ama, biz gençken bizim yaşımızda olan kendi yaşlılarımızdan biz de farklıyız. Biz de bizden öncekilerden farklı bir yaşlılık sürüyoruz. Belki de bizden önceki kuşakla ortak noktamız gençlerimizden yakınmamız. Onlar bizden, biz kendi gençlerimizden yakınıyoruz.

Dağıldım yazıyı toplayamıyorum.

Yani demem o ki ben bu bayram gençlere haksızlık ettiğimizi düşündüm. Ben bu bayram gençlerden umutlandım. Ben bu bayram gençleri üzdüğümüzü, küstürdüğümüzü, buna hakkımız olmadığını düşündüm.

Ben bu bayram İdil bana dede desin istediğimi iliklerimde duydum. Ben bu bayram yaşlandım.

Kaynak: Evrensel

4857 sayılı İş Yasası çalışma yaşamı açısından  gece döneminin günün hangi saatlerine denk geldiğini açıkça belirleyerek sınırlandırmıştır. Yasanın 69 . maddesine göre çalışma yaşamında “gece” en geç saat 20.00’da başlayan en erken 06.00’a kadar süren ve en fazla 11 saat olan zaman dilimidir. İş yasası gece çalışmasını 7.5 saatle sınırlandırmıştır.

Gece çalışması sağlığa zararlıdır. Gece çalışması uyku bozukluklarına, uyku bozuklukları da bir dizi ciddi hastalıkların doğmasına neden olmaktadır.*

Vücudumuzun gece gündüz farklılıklarına uyum göstermesi sağlık açısından zorunludur. Bu uyumu sağlayan ise vücudumuzun sadece karanlıkta salgıladığı melatonin adı verilen bir hormondur. Işık vücudun melatonin salgılamasını engellediği için gündüzleri vücudumuz melatonin salgılamaz. İnsan vücudu melatonin salgılamaya gece 21’de başlar. Gece 02.00-04.00 arası vücudun en fazla melatonin salgıladığı gece dönemidir. **

Melatonin sadece uyku veren bir hormon değildir. Aynı zamanda vücudumuzda tümör gelişimini baskılayan da bir hormondur. Ayrıca yeterince uyumamak bağışıklık sisteminizi saldırılara açık hale getirmektedir. Böylece vücut potansiyel kanser hücrelerine karşı savaşta güçsüz kalmaktadır. “Dünya Sağlık Örgütünün (WHO) kanser kolu Uluslararası Kanser Araştırmaları Ajansı (UKAA), geceleri çalışmayı ‘Muhtemel kanserojen etkisi bulunanlar’ listesine dahil etmiştir.”***

Gece çalışmasının etkilerini sürekli gece çalışma yerine vardiyalı bir şekilde, gece gündüz çalışmasının yer değiştirilerek yapılması da gidermemektedir. Vardiyalı çalışan insan, devamlı olarak vücudunun ritminde değişikliklerle karşı karşıya kalmakta ve bu durum da çok ciddi sağlık problemlerine neden olmaktadır. Üstelik gece çalışmalarının etkileri uzun sürelidir.

8 bin işçi üzerinde yapılan araştırma sonuçları vardiyalı çalışmanın ülsere sebep olduğu ve onu aktif hale getirdiğini kanıtlar bir sonuç vermiştir.

Ayrıca dönen postada çalışan işçilerin, sabit postada çalışanlara oranla 8 kat daha fazla ülsere yakalanma riskinin bulunduğu saptanmıştır.

Gece vardiyasında çalışanlarda, akıl ve ruh sağlığı sorunları ile sindirim sistemi rahatsızlıklarının daha sık görüldüğü belirlenmiştir. Üstelik vardiyalı çalışmayı bırakanların bu çalışma sistemi nedeniyle hastalıklara yakalanma riskleri yıllar geçse de devam etmektedir.****

Gece çalışmasının sağlığa zarar vermesi piyasa açısından önemli değildir. Olmamıştır. Üretim sistemlerinin gelişimi, üretimi 24 saat sürdürülebilir bir etkinliğe dönüştürmüştür. Dolayısıyla da 24 saat işleyebilecek üretim olanaklarına sahip işverenle, fiziki, sosyal olarak ancak belirli bir dönem çalışma olanağı bulan işçinin çıkarları bu alanda da karşı karşıya gelmiştir.

İşveren açısından bazı işler nitelikleri gereği kesintisiz 24 saat sürdürülmesi gereken işlerdir. Aynı şekilde, işverenler açısından, değişen piyasa koşullarına uyum sağlayabilmek, rekabet yarışında geri kalmamak için, üretim faktörlerinin tamamı en kârlı şekilde kullanılmalı, üretim sürecinde atıl kalan bir faktöre asla izin verilmemelidir.

İşveren açısından piyasa koşulları işletmenin 24 saat çalışmasını gerektiriyorsa, işverene göre gece çalışması yapılması bir tercih değil, zorunluluktur.

Unutmayalım ki iş süresi işverenin iş gücü üzerinde denetimini en üst noktaya çıkartarak en az girdi ile en fazla çıktıyı sağlamayı hedeflediği bir zaman dilimidir. Bu yanıyla iş süresinden işçi lehine yapılan her kısıtlama işveren açısından denetim hakkına bir müdahale, maliyetlerinde bir artış olarak algılanmaktadır.

Bu nedenle de, sanayi devrimi sonrasında yaşanan ve yüzyıldan fazla süren çalışma sürelerinin kısaltılması ve katı kurallara bağlanması çabasına işverenler set çekmek istemişlerdir. Bu set çekme isteminin dayanak noktası, kaçınılmaz olduğu ileri sürülen küreselleşme, alternatifi ise, çalışma sürelerinin belirlenmesinde taraflara olabildiğince geniş bir hareket serbestisi bırakılmasıdır. Yani iş sürelerinde esneklik.

4857 sayılı İş Yasası’nın 69. maddesinde 04.04.2015 tarihinde 6643 sayılı Yasa’nın 37. maddesiyle yapılan değişiklik, çalışma sürelerinde esnekliğin ilk adımlarından birisidir.

Gece çalışması gibi sağlığa zararlı olduğu kanıtlanmış bir çalışma biçimindeki sınırlamayı, turizm, özel güvenlik ve sağlık hizmeti yürüten işler açısından kaldırıp, bu işlerde işçinin yazılı oluru alınması koşuluyla 7.5 saatin üzerinde gece çalışması yaptırılmasının önünün açılması, çalışma sürelerini sınırlandıran hükümlerde gelecekte yapılacak düzenlemelerin ilk adımıdır.

Yasal değişikliğe bağlı olarak 19.08.2017 tarihinde yönetmelikte de değişiklik yapılmış, yapılan değişiklikle turizm, özel güvenlik ve sağlık hizmeti yürüten işlerde çalışan işçiler için gece 7.5 saatten fazla çalıştırma yasağı kaldırılmıştır.

Çalışma, sağlığa zararlıdır. Gece çalışması, sağlığa normal çalışmadan daha da zararlıdır. Çalışma sürelerini sınırlandıran yasal hükümlerin delinip esnetilmesi, çalışma sürelerinde esneklik isteminin yasallaşması hepsinden daha fazla zararlıdır.

*Canan ULUOĞLU,Canan ULUOĞLU,http://tipbilimleri.turkiyeklinikleri.com/abstract-tr_52484.html, İn.T.20.10.2009
**Metin Özata, “Uyku Melatonin Ve Pineal Bez” http://www.tavsiyeediyorum.com/makale_2864.htmİn.T.15.10.2009
***http://www.saglikbilgisi.gen.tr/gece-calisanlar-dikkat.html İn.T.15.10.2009
**** Cihangir BAYCAN, “Emniyet Teşkilatındaki Vardiyalı Çalışma Sistemlerinin Ergonomik İncelenmesi ve Alternatif Sistemler” http://www.egm.gov.tr/egitim/dergi/eskisayi/26/yeni/web/Cihangir_BAYCAN.htm, İn.T.15.10.2009

Kaynak: Evrensel